Το αρχαιολογικό ερευνητικό πρόγραμμα HeMEN (Habitat et métallurgie en Égée du nord) ασχολείται εδώ και δέκα χρόνια με την μελέτη της αρχαίας μεταλλουργίας στην Θάσο και στο Βόρειο Αιγαίο. Βρίσκεται κάτω από την Αιγίδα του Πανεπιστημίου της Λιλ (Γαλλία), της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας.

Ως γνωστό η Θάσος αλλά και γενικά η περιοχή υπήρξε μεγάλο μεταλλευτικό και μεταλλουργικό κέντρο από την προϊστορική εποχή ως το τέλος της Αρχαιότητας, αλλά και αργότερα. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, το πρόγραμμα διεξάγει από το 2016 έρευνες πειραματικής αρχαιομεταλλουργίας με στόχο την μελέτη και την κατανόηση της επεξεργασίας των μεταλλευμάτων της Θάσου σε μεταλλουργικές καμίνους κατασκευασμένες σύμφωνα με τα αρχαία πρότυπα.

Η δράση αυτή είναι απαραίτητη για τη συνολική μελέτη επειδή ελάχιστα κατάλοιπα αρχαίων μεταλλουργικών κλιβάνων έχουν σωθεί και μελετηθεί στην περιοχή. Από το 2017 πειραματικές τήξεις μεταλλευμάτων σιδήρου διεξάγονται κάθε χρόνο – εκτός του 2020 λόγω πανδημίας – στο χώρο «Αποθήκες Μεταλλείων» με τη συνδρομή και τη φιλοξενία του Πολιτιστικού Συλλόγου Λιμεναρίων «Το Κάστρο».

Στο χώρο αυτό κατασκευάστηκαν ως τώρα τρεις διαδοχικοί κλίβανοι για τήξη σιδηρομεταλλευμάτων με διαφορετικές κάθε φορά προδιαγραφές με στόχο να εξεταστεί ποιοι τύποι και προδιαγραφές κλιβάνων είναι οι πιο κοντινοί στις ανάγκες παραγωγής σιδήρου στη Θάσο κατά την Αρχαιότητα. Το 2022 κατασκευάστηκε και ένας τέταρτος κλίβανος για την τήξη μη σιδηρούχων μεταλλευμάτων.

Εκτός από τους κλιβάνους η επιστημονική πειραματική δραστηριότητα περιλαμβάνει την εξόρυξη ντόπιων μεταλλευμάτων και την πρωτογενή επεξεργασία τους πριν την πυροτεχνολογική φάση στην κάμινο (διαλογή, σύνθλιψη, φρύξη).

Με βάση τις εργαστηριακές αναλύσεις που διεξάγονται στο Πανεπιστήμιο της Λιλ και σε άλλα επιστημονικά κέντρα στη Γαλλία θα μπορέσουν να εξαχθούν χρήσιμα επιστημονικά συμπεράσματα σε συνδυασμό με την καθαυτή αρχαιολογική μελέτη.