9η του Μάη. Τιμάμε την εξέγερση κατά των κατακτητών (1941).

9η του Μάη τιμούμε ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ ΜΑΖΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ που έλαβε χώρα στο χωριό μας στα Λιμενάρια Θάσου .

Την 9η του Μάη που οι λαοί γιορτάζουν, τιμούν και θυμούνται την μεγάλη αντιφασιστική νίκη των λαών, ΤΙΜΟΥΜΕ κι εμείς σαν Πολιτιστικός Σύλλογος Λιμεναρίων ” Το Κάστρο” ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ ΜΑΖΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ που έλαβε χώρα στο χωριό μας στα Λιμενάρια Θάσου .

Αναφέρει λοιπόν αυτολεξεί ο Σόλων Γρηγοριάδης:

« Το νησί Θάσος είδαμε πως καταλήφθηκε από τους Γερμανούς χωρίς αντίσταση την 15 Απριλίου του 1941. Ένα τάγμα της 164ης Μεραρχίας πεζικού μεταφέρθηκε από την Καβάλα με πετρελαιοκίνητα και απλώθηκε σε όλο το νησί. Την 13 Μαΐου οι Γερμανοί αντικαταστάθηκαν από βουλγάρικο τάγμα.

Στις αρχές όμως της γερμανικής κατοχής στα Λιμενάρια οι κάτοικοι εξεγέρθηκαν ένα πρωί και κυρίευσαν με έφοδο τις αποθήκες που άφησε η ελληνική φρουρά και τις οποίες δήμευσαν φυσικά και φρουρούσαν οι Γερμανοί. Έγινε άγρια συμπλοκή στην οποία η γερμανική φρουρά έκανε χρήση των όπλων αλλά το μεγαλύτερο μέρος των αποθηκών λεηλατήθηκε. Το επεισόδιο εκείνο είναι η πρώτη μαζική λαϊκή εξέγερση Ελλήνων κατά των κατακτητών».*

Ενώ μια άλλη μαρτυρία μας λέει ότι ο ελληνικός στρατός καταφθάνει στα Λιμενάρια της Θάσου από την Ιερισσό Χαλκιδικής είτε για να πάνε στη Μέση Ανατολή είτε για να πάνε Λήμνο και μετά Τουρκία για να μην πέσουν στα χέρια των Γερμανών για να συνεχίσουν τον αγώνα υπό τις διαταγές της κυβέρνησης.**

Η σημαντικότερη γραπτή μαρτυρία είναι του συγχωριανού Γιάννη Χαμοξάρα που είναι δημοσιευμένη στο περιοδικό της Εθνικής Αντίστασης Απριλίου — 201 5 (σελίδα 91 ) :

« Λίγες μέρες πριν την αναχώρησή τους (Έλληνες στρατιώτες) είχαν προγραμματίσει να πάρουν και όλα τα τρόφιμα που είχαν σε 2-3 αποθήκες του χωριού. Μαθαίνοντας τα νέα οι κομμουνιστές του χωριού κινητοποιήθηκαν κάλεσαν σε λαϊκή συνέλευση όλους τους χωριανούς και δημιούργησαν την εθνική αλληλεγγύη όπου ετοιμάζουν να έρθουν σε σύγκρουση με το στρατό και να κρατήσουν τα τρόφιμα για να μην τα πάρουν μαζί τους.

Την επιτροπή αποτελούν ο Παναγιώτης Κουτσομανής, Δημήτριος Χρυσάφης, Δημήτριος Ψυχός γραμματέας της ΚΟΒ που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, ο Βασίλης Κοντογεωργίου, ο Δημήτριος Προέδρου και ο Άγγελος Βαρκελώνας.

Στη συνεδρίαση αποφασίστηκε απαλλοτρίωση των τροφίμων αν οι Έλληνες αξιωματικοί πήγαιναν να πάρουν τα τρόφιμα από τις αποθήκες. Τελικά μετά από διαμεσολάβηση των τοπικών αστυνομικών αρχών συμφωνήθηκε ένα μέρος να πάρουν για το ταξίδι και τα άλλα να τα πάρει ο κόσμος. Δεν πρόλαβαν όμως γιατί οι Γερμανοί που καταλαμβάνουν το χωριό εγκαθιστούν φρουρά στα αποθήκες τροφίμων.

Τότε ο κόσμος υπό την καθοδήγηση της επιτροπής ορμούν στις αποθήκες ενώ οι Γερμανοί βάλλουν από το Παλατάκι και σκοτώνουν δύο συντοπίτες μας το Φαρμάκη Αυγουστή από τα Λιμενάρια που βρισκόταν μέσα στη βάρκα του στην ακτή της παραλίας και τον Ανδρώνη από το Θεολόγο που ήταν ακουμπισμένος σε έναν πάγκο του μαγαζιού που αργότερα έγινε το λουκουματζίδικο του Ιωαννίδη. Ενώ τραυματίζονται ο Αγγελίδης Γιάννης και ο Δημήτριος Μακέδος με διαμπερές τραύμα από το φρουρό της μιας αποθήκης. Τα τρόφιμα όμως στην πλειοψηφία τους πάρθηκαν από τον κόσμο. Ο χώρος της μιας από τις αποθήκες, ίσως και η μεγαλύτερα, ήταν εκεί που βρίσκεται σήμερα η οικία και τα μαγαζιά της οικογένειας Βοιδομάτη Σμαρώς παραπλήσια της αστυνομίας. “

Σίγουρα το ιστορικό αυτό γεγονός χρήζει περαιτέρω ιστορικής έρευνας αλλά έστω και έτσι θέλουμε να εκφράσουμε ένα μικρό ύστατο χαίρε σε όλους εκείνους τους αγωνιστές που σήκωσαν το βάρος της αντίστασης πρωτοπόρησαν και έδωσαν μέχρι και τη ζωή τους .Στον ελληνικό λαό που αντιστάθηκε σε Γερμανούς, Βούλγαρους και Ιταλούς φασίστες δίνοντας το αίμα τους κάτι λιγότερο από μισό εκατομμύριο νεκροί. Τιμούμε τη πρώτη εξέγερση ενάντια στους Γερμανούς».

* «Η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1941-1974» κεφ. 4 Σόλων Γρηγοριάδης

** Θανάσης Παπαθανασίου «Το οδηπορικό ενός αγωνιστή>) σελ. 30 Έκδοση ΚΟΘ ΚΚΕ