Στο νότιο τμήμα του νησιού, σε μια εύφορη πεδιάδα που διασχίζεται από χείμαρρο , δίπλα σε ένα φυσικό λιμάνι από το οποίο πήρε το όνομά του και απέναντι από τη χερσόνησο του Άθω, βρίσκεται ο οικισμός των Λιμεναρίων με 2500 κατοίκους. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή ανάγεται στην παλαιολιθική εποχή (20300 πΧ) ενώ και κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής ένας ακμαίος οικισμός στο κέντρο του χωριού (μέσα της 6ης χιλιετίας πΧ) επιβεβαιώνει την συνέχιση της κατοίκησης έως και την πρώιμη εποχή του Χαλκού. Τα ίχνη ανθρώπινης δράσης επανεμφανίζονται στον 4ο αιώνα πΧ πια, όταν ανασκάπτονται στην περιοχή εργαστήρια παραγωγής αμφορέων. Η ζωή συνεχίζεται και στα ελληνιστικά χρόνια και τη ρωμαϊκή εποχή, όπως μαρτυρούν τυχαία ευρήματα από την περιοχή.
Στη σύγχρονη εποχή το χωριό αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αι. και τις αρχές του 20ου από τους κατοίκους της ορεινής κοινότητας Κάστρου. Ως τότε λειτουργούσε ως επίνειό του και είχε ελάχιστες κατοικίες. Στις αρχές του 20ου αιώνα το ταπεινό Χαμιδιέ μεταμορφώνεται και γνωρίζει μεγάλη ανοικοδόμηση όταν η οθωμανική διοίκηση παραχωρεί στα 1903 και για 40 χρόνια στην γερμανική μεταλλευτική εταιρεία << Minengesellschaft Fr.Speidel >> την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων που βρέθηκαν στη θέση Βούβες ,2km ΒΑ του οικισμού. Στον όρμο των Λιμεναρίων κατασκευάζεται ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά συγκροτήματα του Αιγαίου. Μάρτυρας της ανάπτυξης το κτίριο της διοίκησης που δεσπόζει στο λόφο πάνω από το λιμάνι, γνωστό ως ΠΑΛΑΤΑΚΙ. Στα 1963 σταματά οριστικά η λειτουργία των μεταλλείων. Έκτοτε ο οικισμός αναπτύσσεται και εξελίσσεται στηριζόμενος στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη μελισσοκομία και τα τελευταία 50 χρόνια και τον τουρισμό.
LIMENARIA
The village of Limenaria, with 2500 inhabitants, is located in the southern part of the island,
in a fertile plain crossed by a torrent, next to a natural port from which it was named, and
opposite the Athos peninsula. The human presence in the area dates back to the Palaeolithic
period (20300 BC), while a thriving settlement in the center of the village during the
Neolithic period (mid-6th millennium BC) confirms the continuation of habitation until the
early Bronze Age. Traces of human action in the area reappear in the 4 th century BC, with the
excavation of workshops for the production of amphorae. Life continues in Hellenistic and
Roman times, as evidenced by random findings from the region.
In modern times, the village was developed in the late 19 th century and in the early
20 th century by the inhabitants of the mountainous community of Kastro. Until then it
functioned as a port and had very few residences. At the beginning of the 20 th century, the
humble Hamidiyah was transformed and underwent great reconstruction when the
Ottoman administration conceded in 1903 the exploitation of the minerals found at Vouves,
2km northeast of the settlement, for 40 years to the German mining company
Minengesellschaft Fr.Speidel. One of the largest industrial complexes in the Aegean was
then constructed in the bay of Limenaria. The administration building that dominates the hill
above the port, known as PALATAKI, is a witness to the development. In 1963 the operation
of the mines ceased permanently. Since then the settlement has developed and evolved
based on agriculture, livestock, fisheries, beekeeping and for the last 50 years on tourism.
